Jak się przygotować do badań?

Aby uniknąć błędu przedanalitycznego, który jest najczęstszym powodem fałszywych wyników, pacjent powinien stosować się do poniższych zaleceń, odpowiednich dla każdego badania.

Dowiedz się więcej

Szanowni Państwo,
uprzejmie prosimy o zabranie na pobranie materiału do badań laboratoryjnych dowodu tożsamości. Osoba pobierająca materiał, zgodnie z obowiązującymi przepisami ma obowiązek dokonywać jednoznacznej identyfikacji i weryfikacji tożsamości pacjenta. Dowód tożsamości będzie również niezbędny przy odbiorze wyników badań laboratoryjnych w naszych laboratoriach oraz punktach pobrań.

Zaleca się, aby krew do badań wykonywanych rutynowo pobierana była:

rano (jeśli jest to możliwe między godziną 7:00 a 9:00), po nocnym wypoczynku;
na czczo. Pacjent przed pobraniem materiału nie powinien przyjmować pokarmów przez 10-12 godzin. Wyjątek stanowią bardzo małe dzieci – krew należy pobrać przed kolejnym karmieniem. Przed pobraniem dopuszczalne jest wypicie niewielkiej ilości wody;

Na pobranie krwi nie powinny zgłaszać się osoby:

w okresie głodzenia lub przyjmowania obfitych posiłków;
w okresie miesiączki (poza badaniami hormonalnymi, których oznaczenie zaleca się między 2, a 7 dniem cyklu);
po nieprzespanej nocy;
po intensywnym wysiłku fizycznym;
po spożyciu alkoholu;

Rano, przed pobraniem krwi pacjent nie powinien palić papierosów, nie należy również żuć gumy. W przypadku niespełnienia zaleceń dotyczących sposobu przygotowania się do badań należy poinformować personel pobierający.

Należy także uprzedzić osobę pobierającą o omdleniach mogących wystąpić podczas pobrania krwi.

Przed pobraniem moczu do badań należy zaopatrzyć się w odpowiednie pojemniki przeznaczone do tego celu, dostępne w aptece lub w laboratorium:

do badania ogólnego moczu z osadem – jednorazowy, plastikowy pojemnik na mocz lub probówka;
do badań moczu wykonywanych z dobowej zbiórki moczu (DZM) – duży, plastikowy pojemnik z podziałką;
do posiewu moczu – jałowy (sterylny) pojemnik na mocz;

Laboratorium nie przyjmuje moczu pobranego do innych pojemników (butelki, słoiki itp.). W przypadku wykonywania badania moczu u małych dzieci dopuszczalne jest pobranie moczu do specjalnych woreczków (dostępne w aptekach).

Prawidłowe pobranie moczu do badań:

rano, po minimum 8-godzinnej przerwie nocnej – pierwszy mocz po nocy;
na czczo;
po uprzednim dokładnym umyciu i osuszeniu okolicy narządów płciowych; osuszyć świeżym lub jednorazowym ręcznikiem.
ze środkowego strumienia [pierwszą porcję moczu oddać do toalety, a następną porcję, tzw. „środkowy strumień” do jednorazowego pojemnika (ok. 50 ml), a końcową porcję ponownie do toalety]. Należy pamiętać, aby mocz na posiew oddać do sterylnego pojemnika otwartego tuż przed pobraniem, unikając dotykania jego wewnętrznej powierzchni oraz brzegów;
przed rozpoczęciem antybiotykoterapii i zastosowaniem środków mających na celu zahamowanie rozwoju drobnoustrojów, tj. preparaty zawierające żurawinę (dotyczy pobrania moczu na posiew);
mocz należy jak najszybciej dostarczyć do laboratorium. Jeżeli nie jest to możliwe pobraną próbkę można przechowywać w lodówce (2 – 8 ° C), ale nie dłużej niż 2 godziny.

Pobieranie moczu do badań z dobowej zbiórki moczu (DZM):

pierwszy poranny mocz oddać do ubikacji;
każdą następną porcję moczu, aż do dnia następnego zbierać do specjalnego, dużego, plastikowego, jednorazowego pojemnika. Ostatnią zebraną porcję stanowi pierwszy poranny mocz dnia następnego. Ważne jest, by zbierany mocz przechowywać w chłodnym miejscu; po zakończeniu zbiórki moczu zmierzyć jego objętość i zapisać w ml;
mocz w pojemniku wymieszać, porcję ok. 50 ml odlać do jednorazowego pojemnika (jak do badania ogólnego moczu) i dostarczyć do laboratorium (na pojemniku i skierowaniu musi być informacja dotycząca objętości zebranego moczu oraz rodzaju badania jakie ma być z tej zbiórki wykonane).

UWAGA! Zbiórkę moczu należy prowadzić dokładnie w okresie 24 godzin. Jeśli z jakiejś przyczyny choćby jedna porcja moczu, oddana w czasie dokonywanej zbiórki, nie została przeniesiona do pojemnika przeznaczonego do zbierania moczu, badanie nie będzie dokładne. W takim przypadku należy ponownie przeprowadzić zbiórkę w moczu w innym dniu. Nie zaleca się pobierania moczu do badań laboratoryjnych w trakcie krwawienia miesięcznego oraz 2-3 dni przed i po menstruacji. Co najmniej jeden dzień przed planowanym pobraniem moczu do badań laboratoryjnych zaleca się zachowanie abstynencji płciowej.

WAŻNE: Niektóre badania wykonywane z moczu wymagają zastosowania stabilizatora w postaci HCl (patrz informacje zamieszczone w cenniku). Wówczas do badania wydawany jest pojemnik zawierający 6M HCl (dostępny w laboratorium). W momencie wydania pojemnika należy zapoznać się z informacjami zawartymi w Z5.5.15 i podpisać odpowiednie oświadczenie – F6.5.15.

Przed pobraniem kału do badań należy zaopatrzyć się w jednorazowe pojemniki przeznaczone do próbek kału lub wymazówki z podłożem transportowym (dotyczy badania kału na nosicielstwo) – dostępne w aptece oraz laboratorium.

Prawidłowe pobranie kału do badań z innych niż posiew w kierunku SS (kał na nosicielstwo/badanie sanepidowskie):

kał należy pobrać za pomocą łopatki umieszczonej w pojemniku jednorazowym;
ilość kału powinna odpowiadać wielkości orzecha laskowego;
ważne jest, aby materiał pochodził z różnych miejsc tej samej porcji kału;
pojemnik należy szczelnie zamknąć i zabezpieczyć woreczkiem foliowym;
materiał należy dostarczyć do laboratorium w jak najkrótszym czasie od pobrania. Jeżeli jest to nie możliwe przechowywać w lodówce (2-8° C), ale nie dłużej niż 24 godziny.

Badanie do celów sanitarno-epidemiologicznych

Próbki kału do badania przyjmowane są od poniedziałku do czwartku , wyłącznie na wymazówkach z odpowiednim podłożem transportowym (dostępne w aptece).

Do badania kału na nosicielstwo konieczne jest pobranie 3 próbek kału w następujących po sobie dniach. Jeżeli nie ma takiej możliwości maksymalny odstęp między pierwszą a trzecią próbką nie może być dłuższy niż 7 dni.

Nie można wszystkich 3 próbek kału pobrać jednego dnia.

Prawidłowe pobranie kału na wymazówkę:

kał należy pobrać do czystego, suchego pojemnika do kału (do nabycia w aptece);
za pomocą wymazówki pobrać kał z kilku miejsc zanurzając całą końcówkę wymazówki (wacik) w kale, tak aby materiał był widoczny na całej powierzchni wacika;
wymazówkę włożyć do podłoża transportowego i dokładnie zamknąć;
wymazówkę należy opisać imieniem i nazwiskiem osoby, od której materiał został pobrany oraz datą i godziną pobrania;
tak pobrane próbki można przechowywać maksymalnie do 72 h od pobrania pierwszego wymazu w temperaturze lodówki (2-8°C);
w ostatnim dniu pobrania kału dostarczyć 3 wymazówki do laboratorium/punktu pobrań Vitalabo. Do każdej próbki dołączyć prawidłowo i czytelnie wypełnione skierowanie (konieczny adres pacjenta).

Ważne!!! Nie należy umieszczać kału w probówce z podłożem transportowym. W probówce należy umieścić wyłącznie wymazówkę, która na całej powierzchni wacika posiada widoczny ślad kału. Źle pobrany materiał nie będzie przyjmowany do badania!

Laboratorium nie przyjmuje kału pobranego w nadmiarze oraz do innych pojemników (butelki, słoiki itp.).

Przed zgłoszeniem się na badanie ogólne nasienia należy zaopatrzyć się w jednorazowy, jałowy (sterylny) pojemnik (jak na posiew moczu).

Badanie ogólne nasienia

Nasienie do badania ogólnego przyjmowane jest od poniedziałku do czwartku w godzinach:
- 11.00 – 14.00 w Laboratorium Centralnym Vitalabo w Bydgoszczy przy ul. Hallera 2E
- 11.00 – 13.00 w Laboratorium Vitalabo w Toruniu znajdującym się w Szpitalu Matopat przy ul. Storczykowej 8/10 [obowiązkowa wcześniejsza rejestracja bezpośrednio w laboratorium lub telefoniczna pod numerem 56 659 49 51 w godzinach 10:00 – 16:00 ]

Uwaga! W przypadku trudności z uzyskaniem materiału do badania proponujemy zgłosić się na badanie w innym terminie (próbka nasienia może okazać się nie diagnostyczna).

Zalecane jest oddanie nasienia w pomieszczeniu w pobliżu laboratorium, w warunkach zapewniających intymność. Zarówno Laboratorium Centralne Vitalabo, jak i Szpital Matopat zapewniają takie pomieszczenie. Dopuszczalne jest oddanie nasienia w warunkach domowych. Wówczas pobrany materiał należy dostarczyć do laboratorium w czasie nie przekraczającym 30 min. od oddania ejakulatu. Próbkę nasienia należy zabezpieczyć przed wychłodzeniem – temperatura transportu: 20-37°C.

Uwaga! Dla wyniku istotne znaczenie ma czas od pobrania do dostarczenia materiału do laboratorium oraz temperatura transportu. Dlatego ważne jest podanie dokładnej godziny oddania ejakulatu I dokładnej godziny dostarczenia materiału do badań.

Wszelkich dodatkowych informacji udziela personel laboratorium Vitalabo.

Do badań nasienia konieczne jest wypełnienie ankiety (Pobierz ankiete)

Materiał biologiczny do badań mikrobiologicznych należy pobierać z miejsca zakażenia, przed zastosowaniem maści, kropli itp., przed rozpoczęciem antybiotykoterapii lub min. 7 dni po jej zakończeniu, przed śniadaniem i myciem zębów (wymazy z górnych dróg oddechowych, plwocina).

Materiał w postaci wymazu przeznaczony na posiew należy pobierać na wymazówki transportowe.

Do badań wykonywanych metodą immunochoratograficzną, badanie w kierunku Trichomonas vaginalis (antygen i badanie mikroskopowe), grypa-szybki test, RSV] oraz w kierunku Mycoplasma hominis + Ureaplasma urealyticum zastosowanie mają wymazówki zwykłe (bez podłoża transportowego).

Wymazy do badań genetycznych należy pobierać na dedykowane zestawy wskazane w cenniku.

Wymazy do badań bakteriologicznych w celu wykonania posiewów oraz w kierunku badań genetycznych pobiera lekarz, pielęgniarka lub położna.

Kobiety mogą skorzystać z punktów ginekologicznych.

Mężczyźni powinni umówić się na pobranie z lekarzem lub wykonać pobranie samodzielnie pamiętając by zachować 24 godzinną przerwę w wytryskach nasienia, zachować 24h umiarkowanej higieny osobistej i 48h przed pobranie nie stosować miejscowo leków.

Materiałem diagnostycznym do posiewu bakteriologicznego jest plwocina odkrztuszona z dolnych dróg oddechowych, NIE ŚLINA! Przed śniadaniem, myciem zębów lub min. 2 h po. Usunąć protezę, jamę ustną przepłukać przegotowaną letnią wodą. Plwocinę odkrztusić do jałowego pojemnika, szczelnie zakręcić. Przechowywać w temperaturze lodówki do 24 godzin. Posiew plwociny obejmuje bakterie tlenowe i grzyby.

Przed badaniem należy:

kupić bezsmakową glukozę w aptece – 75g lub 50g (bez recepty);
w okresie poprzedzającym badanie nie należy stosować żadnych diet;
przyjść co najmniej 2,5 godziny przed zamknięciem wybranego punktu pobrań Vitalabo, gdyż tyle w przybliżeniu trwa to badanie.

Na badanie należy zgłosić się NA CZCZO!

Przebieg badania:

przed pobraniem krwi żylnej personel punktu pobrań Vitalabo sprawdza poziom glukozy we krwi włośniczkowej,
pobierając krew z palca. Jeśli poziom glukozy na czczo nie przekracza 144 mg% można przystąpić do badania, w przypadku poziomu glukozy większego lub równego 144 mg/dl roztwór glukozy nie zostanie podany i test obciążenia w tym dniu nie będzie wykonany. Należy pobrać krew żylną do oznaczenia glukozy na czczo w osoczu
pielęgniarka pobiera krew żylną NA CZCZO;
następnie przygotowuje roztwór glukozy, który należy wypić w ciągu 5 minut. Nie zaleca się dodawania soku cytryny.
przed rozpoczęciem antybiotykoterapii i zastosowaniem środków mających na celu zahamowanie rozwoju drobnoustrojów, tj. preparaty zawierające żurawinę (dotyczy pobrania moczu na posiew);
po wypiciu glukozy należy siedzieć w poczekalni punktu pobrań Vitalabo przez czas wskazany przez pielęgniarkę. W tym czasie NIE WOLNO spożywać posiłków, pić płynów oraz palić papierosów. Nie należy także spacerować, gdyż aktywność fizyczna wpływa na stężenie glukozy we krwi i wynik może być zafałszowany.

Ważne!!! Po wypiciu glukozy mogą wystąpić nudności, prowadzące czasem do wymiotów, senność lub zawroty głowy. Jeśli dojdzie do wymiotów należy powiadomić personel pobierajacy materiał I zgłosić się na badanie w innym terminie.

Nużyca (demodekoza) jest chorobą wywoływaną przez nużeńca ludzkiego (Demodex folliculorum). Pasożyt ten butuje w gruczołach łojowych skóry człowieka i torebkach włosowych. Choroba przejawia się w postaci ropiejących krost.

Materiałem do badania mogą być rzęsy, brwi, włosy, zeskrobiny ze skóry.

przed pobraniem nie należy stosować kremów, maści, makijażu (podkład, tusz do rzęs itp.), przed poranną toaletą;
rzęsy lub brwi lub włosy należy wyrwać przy pomocy pęsety łącznie z cebulkami, umieścić na jałowym gaziku i zabezpieczyć w pojemniku (np. na mocz);
należy pobrać minimum 10 sztuk brwi lub rzęs lub włosów
do jednego pojemnika dopuszcza się pobranie rzęs lub brwi z obu oczu,
brwi, rzęsy oraz włosy traktowane są jako oddzielne próbki do badań – konieczne pobieranie do osobnych pojemników,
zeskrobiny z miejsc zmienionych chorobowo pobrać przy pomocy jałowego skalpela, do jałowego pojemnika;
materiał dostarczyć jak najszybciej do laboratorium (maksymalnie do 24 godzin w temp. pokojowej).

W przypadku zlecenia zarówno testu antygenowego, jak i badania metodą Real Time RT-PCR w kierunku SARS CoV-2 pobierany jest wymaz z nosogardzieli.

Wymaz powinien być pobrany po zachowaniu co najmniej 2 godzinnego odstępu od zaaplikowania donosowych środków przeciwdrobnoustrojowych (kropli, maści, aerozoli).
Przed pobraniem materiału nie należy przepłukiwać ani wydmuchiwać nosa.

Materiał do badania Borrelia burgdorferi met. Real Time PCR, jakościowo (kleszcza usuniętego w całości lub we fragmentach z miejsca ukąszenia) należy dostarczyć do laboratorium w jałowym, zamkniętym pojemniku. Usuniętego kleszcza nie należy nabijać na igłę, przyklejać plastrem, owijać w papier ani umieszczać w pojemnikach po kremach, lekarstwach lub szklanych słoikach.

Do czasu otrzymania zestawu transportowego usuniętego kleszcza należy przechowywać w lodówce (w temp. 2-8 °C).